ସାମ୍ବ ଦଶମୀ

ସାମ୍ବଦଶମୀ ସୂର୍ଯ୍ୟନାରାୟଣ ପୂଜା: ଏକ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ସାମ୍ବଦଶମୀ ପୂଜା ସଂବିଦ୍ଧ ଏକ ପୌରାଣିକ ଉତ୍ସବ ଯାହା ନିଜେକୁ ଶୁଦ୍ଧ କରିବା, ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବା ଓ ଚିକିତ୍ସାର ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇବାରେ କେନ୍ଦ୍ରିତ। ଏହି ଉତ୍ସବର ଉତ୍ପତ୍ତି ହେଉଛି ମହାଭାରତ ଓ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀରୁ।

 ସାମ୍ବଙ୍କ କାହାଣୀ ସାମ୍ବ ହେଲେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପୁଏ। ସେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୁନ୍ଦର ଓ ଗର୍ବିତ ଥିଲେ। ତାହାର ଗର୍ବରେ ଜାଣିଥିବାରୁ, ତାଙ୍କୁ ଦୁର୍ବାସା ଋଷି ଶାପ ଦେଲେ ଯେ, ସାମ୍ବ କଷ୍ଠ ସ୍ଵରୁପ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେବେ। ସାମ୍ବ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇବା ପରେ ସେ ସମସ୍ତ ତିର୍ଥକ୍ଷେତ୍ର ଦେଖିଲେ, କିନ୍ତୁ କୌଣସି ମାନ

 ହୋଇନଥିଲା। ଏକ ଦିନ ସେ ଜାଣିଲେ ଯେ ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିଲେ ରୋଗମୁକ୍ତି ହୋଇପାରିବ। ସାମ୍ବ ଚଲିଗଲେ ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ନଦୀପଥରେ, ଯାହା ଏବେ କୋଣାର୍କ ରେ ଅଛି। ସେ ନଦୀରେ ସ୍ନାନ କରି ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କ ଉପାସନା କଲେ। ୧୨ ବର୍ଷ ଧରି ତାଙ୍କର ତ୍ୟାଗ ଓ ଭକ୍ତି ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କଲା।

 ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ ତାଙ୍କୁ ଦେଖି ଆଶୀର୍ବାଦ ଦେଲେ ଓ ତାଙ୍କର ରୋଗ ଠିକ କଲେ। ସାମ୍ବଦଶମୀ ପୂଜାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଏହି ଦିନରେ ଭକ୍ତାମାନେ ନିଜକୁ ଶୂଦ୍ଧ କରି ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କ ପୂଜା କରନ୍ତି। ସେମାନେ ମାନନ୍ତି ଯେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି ଜୀବନ ଓ ସୃଷ୍ଟିର ମୂଳ ଉତ୍ସ। ଏହି ଦିନରେ ସ୍ତ୍ରୀମାନେ ତ୍ୟାଗ କରି ମନୋକାମନା ପୂରଣ ପାଇଁ ଉପବାସ କରନ୍ତି। ଏହି ପୂଜା ମାନବଜୀବନରେ ଆଶା, ଶୁଦ୍ଧତା, ଓ ଆରୋଗ୍ୟର ପ୍ରତିକ। 

ସାମ୍ବଦଶମୀ ପୂଜା ବିଶେଷତଃ ଓଡିଶା, ବିହାର, ଓ ଆସପାସର କେତେକ ରାଜ୍ୟରେ ଆରାଧ୍ୟ ଉତ୍ସବ। ଏହାର ଗଭୀର ଐତିହ୍ୟ ଓ ଅର୍ଥ ଅଛି। ପୂରାଣ କାହାଣୀରୁ ଏହା ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କ ପ୍ରତି ଭକ୍ତିର ଅବିଶ୍ୱସନୀୟ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ। ଏହି କାହାଣୀ ଏକ ଗାଧା ହିସାବରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୋଇଛି।

ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ଓ ସାମ୍ବଙ୍କ ଦାନ

କୋଣାର୍କର ବିଶ୍ୱପ୍ରସିଦ୍ଧ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ସାମ୍ବଙ୍କ ଭକ୍ତିର ଚିହ୍ନ। ରୋଗମୁକ୍ତ ହେବା ପରେ, ସାମ୍ବ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ପୂଜା ପାଇଁ ଏକ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ। ଏହି ସ୍ଥାନକୁ ସୂର୍ଯ୍ୟକ୍ଷେତ୍ର ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଏହି ଦ୍ରୁତ ସଫଳତାର ଉଦାହରଣ ସମାଜରେ ଜୀବନର ଏକ ଦୃଢ଼ ସନ୍ଦେଶ ଦେଇଥାଏ, ଯେ ତ୍ୟାଗ, ଭକ୍ତି, ଓ ମନୋବଳ ଦ୍ୱାରା ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ହୁଏ।

ପୂଜାର ପଦ୍ଧତି

ସାମ୍ବଦଶମୀ ଦିନ ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କ ପୂଜାର ଏକ ନିଶ୍ଚିତ ଶୃଙ୍ଖଳା ଅଛି। ଭକ୍ତାମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଆମ୍ବୁବସିଆ ସ୍ନାନ କରି ଶରୀର ଶୁଦ୍ଧ କରନ୍ତି। ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ପୂଜାରେ ପ୍ରାଥମିକତା ଦିଆଯାଏ ଘିଅ ଜ୍ଵାଳାର ଦୀପ ଜଳାଇବାକୁ, ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବାକୁ, ଓ ଶ୍ୱେତ ଫୁଳ ଓ ପ୍ରସାଦ ଅର୍ପଣ କରିବାକୁ।

ଉପବାସ ଓ ଦାନ

ସାମ୍ବଦଶମୀରେ ଭକ୍ତାମାନେ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ଉପବାସ କରନ୍ତି। ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କ ପ୍ରସନ୍ନତା ଲାଗି ଘିଅ ଜ୍ଵାଳାର ଧୀବାତି ଦେଇ ଭକ୍ତି କରିବା ସହ ତାମା, ଲାଲକପଡ଼ା, ଓ ଖଦ୍ୟପଦାର୍ଥ ଦାନ କରିବାକୁ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଏ।

ଆଧୁନିକ ଗୁରୁତ୍ୱ

ସାମ୍ବଦଶମୀ ପୂଜା କଳିଜୁଗରେ ମଧ୍ୟ ସଂସାରୀ ମାନବଙ୍କ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କ ଶକ୍ତି ଏକ ପ୍ରକୃତି ରୂପରେ ମନୁଷ୍ୟ ଜୀବନରେ ଉପକୃତ। ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କ ଭକ୍ତି ମାନୁଷିକ ଓ ଶାରିରିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଦୁହିଁକୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରି ଜୀବନକୁ ସମ୍ବଳ ଦିଏ।

ସାମ୍ବଦଶମୀ ଦିବସର ପ୍ରେରଣା

ସାମ୍ବଦଶମୀ ଭକ୍ତାମାନଙ୍କୁ ଏହି ଶିଖ୍ୟା ଦେଉଛି, ଯେ ଜୀବନରେ ସଂଘର୍ଷ ଏବଂ ଭକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ଅସମ୍ଭବକୁ ସମ୍ଭବ କରାଯାଏ। ଏହା ମନୁଷ୍ୟଙ୍କୁ ଧୈର୍ଯ୍ୟ, ଆଶା, ଓ ପ୍ରାର୍ଥନାର ଶକ୍ତିର ପ୍ରତି ଦୃଢ଼ ଆସ୍ଥା ଦିଏ।